Πόλεμος και επανάσταση στα Οθωμανικά Βαλκάνια (18ος-20ος αι.)

Ο μα­κρύς 19ος αιώ­νας θα τε­λει­ώ­σει αντί­στρο­φα από ό,τι ξε­κί­νη­σε. Εάν ξε­κί­νη­σε με μια Επα­νά­στα­ση, τη Γαλ­λι­κή, που θα προ­κα­λέ­σει μια εικο­σα­ε­τία πο­λε­μι­κών συ­γκρού­σε­ων, τους Να­πο­λε­ό­ντει­ους Πο­λέ­μους, θα τε­λει­ώ­σει με έναν Με­γά­λο Πό­λε­μο που θα προ­κα­λέ­σει με τη σει­ρά του μια Επα­νά­στα­ση, τη Ρω­σι­κή, η οποία θα ισχυ­ρι­στεί για τον εαυ­τό της ότι ολο­κλη­ρώ­νει τις αρ­χές στις οποί­ες βα­σί­στη­κε η πρώ­τη. Κυ­ρί­ως την αρ­χή της ισό­τη­τας. Πώς όμως μια τέ­τοια προ­σέγ­γι­ση του επα­να­στα­τι­κού φαι­νο­μέ­νου στη συ­σχέ­τι­σή του με τον πό­λε­μο μπο­ρεί να μας κά­νει να ξα­να­δού­με με άλ­λη μα­τιά ή να επα­νερ­μη­νεύ­σου­με την Ιστο­ρία των Βαλ­κα­νί­ων; Με το να δού­με την ανά­δυ­ση των εθνι­κών κι­νη­μά­των στα Βαλ­κά­νια, συ­νε­πώς των εξε­γέρ­σε­ων που δι­εκ­δι­κού­σαν το status Επα­νά­στα­σης, όχι σαν μια αυτό­νο­μη δι­α­δι­κα­σία αφύ­πνι­σης ούτε σαν μη­χα­νι­στι­κό απο­τέ­λε­σμα του αντα­γω­νι­σμού των Με­γά­λων Δυ­νά­με­ων στο χώ­ρο της Ανα­το­λι­κής Με­σο­γείου. Αλ­λά να αντι­με­τω­πί­σου­με τα εθνι­κά κι­νή­μα­τα ως αντι­στοι­χή­σεις της επα­να­στα­τι­κής δι­α­δι­κα­σί­ας που ση­μά­δευε την ίδια την ιστο­ρία της Δύ­σης. Τα εθνι­κά κι­νή­μα­τα στη Ανα­το­λι­κή και Νο­τι­ο­α­να­το­λι­κή Ευρώ­πη, σε μια τε­ρά­στια γε­ω­γρα­φι­κή ζώ­νη από την Πο­λω­νία έως την Ελ­λά­δα, θα δι­α­πραγ­μα­τεύ­ο­νται δι­αρ­κώς την ταυ­τό­τη­τά τους με βά­ση τις εσω­τε­ρι­κές ρηγ­μα­τώ­σεις της Δύ­σης. Οι πό­λε­μοι συ­νή­θως με­τα­ξύ των Ηπει­ρω­τι­κών αυτο­κρα­το­ρι­ών (των Οθω­μα­νών, των Αψ­βούρ­γων και των Ρο­μα­νόφ), όσο και κά­ποι­ων από αυτές με τις αποι­κι­α­κές αυτο­κρα­το­ρί­ες, ήταν το απο­τέ­λε­σμα αυτών των εσω­τε­ρι­κών ρηγ­μα­τώ­σε­ων.