Ο πύργος και το γιοφύρι: μελετήματα για τον Κωστή Παλαμά

Ο Κωστής Παλαμάς (1859-1943), ποιητής, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, θεωρητικός και κριτικός της λογοτεχνίας και μεταφραστής, έχει προσφέρει στα νεοελληνικά γράμματα τεράστιο και πολύμορφο έργο, συγχρόνως όμως καινοτόμο και γόνιμο για την αλλαγή προσανατολισμού της λογοτεχνίας μας, ειδικά της ποίησης, και τον εκσυγχρονισμό της. Ωστόσο, μετά τις ραγδαίες πολιτισμικές αλλαγές στη μεταπολεμική ελληνική κοινωνία και την άρδευση της ποίησής μας από τον μοντερνισμό και τον υπερρεαλισμό, το έργο του Παλαμά περιορίστηκε να αξιοποιείται σχεδόν μόνο στις σχολικές γιορτές των εθνικών επετείων, αφού ο ποιητικός λόγος του ταυτίστηκε αυθαίρετα με τη ρητορεία των μεγάλων συνθέσεών του. Το παρόν βιβλίο προβάλλει τη γενική προσφορά του Παλαμά στα νεοελληνικά γράμματα, κυρίως όμως τα αγνοημένα αλλά ουσιαστικά γνωρίσματα της ποίησής του. Τα μελετήματα που το απαρτίζουν φωτίζουν αλληλοσυμπληρούμενες πλευρές της συνολικής παλαμικής δημιουργίας και πραγματεύονται, μεταξύ άλλων, την έγκυρη ώς σήμερα θεωρία του Παλαμά για την Τέχνη και την Ποίηση, τη σχέση του με τον Ρεαλισμό, τον Παρνασσισμό, τον Συμβολισμό ή τη Μουσική, καθώς και τη συμβολή του στην καλλιέργεια και τον εμπλουτισμό του ποιητικού γλωσσικού οργάνου. Οι ειδικοί μελετητές της νεοελληνικής λογοτεχνίας μπορούν έτσι να διαπιστώσουν ότι η ύπαρξη του παλαμικού έργου ερμηνεύει την ύπαρξη πολλών πλευρών, τάσεων, ειδών και μορφών της ποίησής μας ύστερα από την εποχή του Παλαμά και έως τις μέρες μας· ενώ οι σημερινοί αναγνώστες θα ανακαλύψουν στον παλαμικό ποιητικό λόγο άφθονα δείγματα υψηλής καλλιτεχνικής συνείδησης, προσωπικής συγκίνησης χαμηλών τόνων, φιλοσοφικού στοχασμού ή και σάτιρας, διατυπωμένα όλα με επιγραμματική συχνά λιτότητα ύφους, ζωντανή εικονοποιία, υπαινικτική μεταφορικότητα και εκπληκτική ρυθμικότητα.